$12. LỚP 11-BÀI VIẾT SỐ 5: VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

BÀI VIẾT SỐ 5: VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

Đọc văn bản và thực hiện các yêu cầu:

Chuyện kể rằng

Có quả trứng đại bàng

Rơi vào ổ gà đang ấp

Khi nở ra cùng với bầy gà

Đại bàng con ngượng ngùng chiêm chiếp

Nhảy bay loạng choạng sân nhà.

                                    Không ai nói với đại bàng về những chân trời xa

                                    Về những đại ngàn bí mật

                                    Nên nó vẫn hồn nhiên bới đất

                                    Chỉ có khát vọng mơ hồ

                                    Lâu lâu lại cồn cào trong ngực...

                                    Làm sao mà ai biết

                                    Mình đã bắt đầu từ quả trứng nào đây

                                    Sao không thử một lần vỗ cánh tung bay?...

❦

 Đọc hiểu:

1/ Hãy đặt nhan đề khác cho bài “Khát vọng”.

Đối với em, khát vọng là một cái gì đó thật mơ hồ nhưng cũng thật chân thật. Khát vọng mơ hồ nghĩa là nó không có hình thù, nhưng từ khát vọng đó cho con người ta một lẽ sống, hay nói đúng hơn là lý tưởng sống. Và khi khát vọng đủ mạnh, người ta bắt tay vào thực hiện cái khát khao của mình, và nó sẽ trở nên chân thật. Vì thế, qua bài thơ trên, thi sĩ Đặng Hồng Thiệp đã thổi vào hồn của mọi người một cái lý tưởng sống. “Sao không thử một lần vỗ cánh tung bay?...”. Để làm được điều đó, cái chúng ta cần là sự can đảm, can đảm đi theo lý tưởng sống của mình. Chính vì vậy, nhan đề em sẽ đặt cho bài thơ trên là: “CAN ĐẢM”.

                2/ a, Anh/chị hiểu như thế nào về hình ảnh bầy gà trong văn bản?

            Theo em, hình ảnh bầy gà tượng trưng cho số đông, những con người máy móc rập khuôn không có gì mới. Những con người sống một cách tầm thường, như nhau, thiển cận trong một không gian tù túng, chật hẹp, sống mà không có lý tưởng. Bên cạnh đó, nó góp phần khắc họa rõ nét hình ảnh của những con đại bàng, hay là bức chân dung về những người phi thường. Phi thường ở đây là dám nghĩ, dám làm theo cách riêng, biết đương đầu với thử thách. Nhưng trước hết phải nhận thức được mình là ai. Mỗi chúng ta từ khi sinh ra đều là những con đại bàng, nhưng hầu hết mọi người đều an phận làm một chú gà. Vì bạn tin bạn chỉ là một người bình thường và sống như những gì bạn đã nghĩ. Đừng sinh ra là đại bàng mà sống như những chú gà.

                    b, Chỉ ra dụng ý của tác giả khi sử dụng biện pháp tu từ trong câu thơ:

“Sao không thử một lần vỗ cánh mà bay?...”

            Câu hỏi tu từ: “Sao không thử một lần vỗ cánh mà bay?...” hàm ý nghĩa sâu sắc, thôi thúc mọi người mạnh dạn đứng lên, phá bỏ cái vỏ bọc mà mình đã tạo ra. Câu thơ giàu hình ảnh, giàu sắc thái biểu cảm, thể hiện sự trăn trở day dứt: Chấp nhận số phận hay cho mình một cơ hội để thay đổi bản thân?. Thử đi, nếu như con đường bạn chọn sai, nó sẽ cho ta bài học quý báu để ngày một trưởng thành hơn. Còn nếu bạn chọn đúng, thì xin chúc mừng, nó sẽ dẫn bạn đến thành công và hơn thế nữa, là niềm hạnh phúc thật sự. Để rồi, khi nhìn lại quá khứ, bạn sẽ mỉm cười và nghĩ: “Mình cũng được phết!”. Nhưng phải thử mới biết, không có gì là không thể!. Tôi tài giỏi, bạn cũng thế!.

žŸŸ¯T œT¯ŸŸž

Ò

àm văn:

 Trong văn bản Đọc- hiểu, nhà thơ Đặng Hồng Thiệp đề cao Khát vọng của con người, gửi gắm tới chúng ta thông điệp: Hãy vươn lên mạnh mẽ và không ngại thử thách. Trình bày quan điểm cá nhân về thông điệp trên.

Bài làm

            Tựa bông tuyết, mỗi người là một cá thể khác nhau, nhưng bản chất bên trong ai cũng là một con đại bàng. Chúng ta có quyền sống, quyền chọn lựa cách sống nhưng hầu hết lại chọn con đường dễ dàng vì không đủ tự tin đi tìm vùng đất mới. Chính vì thế, chúng ta chỉ làm những việc bình thường và sống một cuộc đời vô vị. Qua bài Khát vọng của Đặng Hồng Thiệp, thông điệp mà tác giả gửi gắm đã đọng lại trong tôi một ý nghĩ sâu sắc mà cũng rất đồng tình: “Sao không thử một lần vỗ cánh mà bay?...”. Hãy vươn lên mạnh mẽ, không ngại thử thách như những con đại bàng ngoài kia.

            Nào, lại đây, cùng tôi ngồi nhâm nhi tách cà phê và bàn sự đời!. Bạn có biết, cuộc đời là gì không?. Đó là những chuyến tàu, nơi đó có nhà ga, những điểm đến và những người đồng hành. Và chúng ta chính là người quyết định mình đi lên chuyến tàu nào, đi với ai và muốn tới đâu. Trên những chuyến tàu đó, bạn sẽ luôn chủ động có được một tầm nhìn, một viễn cảnh để thực hiện những điều bạn mong muốn. Tác giả Đặng Hồng Thiệp đã khai thác được cái hay, cái đẹp trong thơ ông, đã vẽ nên một bức tranh tràn đầy sự khao khát, sức sống mãnh liệt đang dâng trào trong lồng ngực của chú gà đại bàng, hay là chính chúng ta đây….

            Trước hết, chúng ta hãy cùng nhau định nghĩa: Khát vọng là gì?. Đối với tôi, khát vọng là một thứ vô hình mà cũng thật hữu hình. Bởi lẽ, khát vọng cho ta sức mạnh, niềm tin vào cuộc sống mỗi khi vấp ngã. Và khi khát vọng đủ mạnh, có gì đó thôi thúc trong con người ta phải đứng dậy hành động. Đại bàng là loài vật biểu trưng cho sức mạnh, chúng thuộc về trời xanh, thuộc về những điều kì vĩ. Chú đại bàng là một ẩn dụ cho kiểu người có ước mơ hoài bão. Con gà là loài vật sống giản đơn, bình dị, ở dưới đất, ẩn dụ cho kiểu người sống an nhàn, bằng lòng với thực tại, không có những ước mơ cao xa.

            Tại sao phải khát vọng?. Có lẽ câu trả lời ngắn gọn mà đầy đủ nhất là: Khát vọng để trở thành một bản thể tốt đẹp hơn. Bất cứ thứ gì ta đặt trong tiềm thức và nuôi dưỡng chúng với cảm xúc, sự lặp lại đó sẽ trở thành hiện thực trong một ngày nào đó. Khi tiềm thức lên tiếng, số phận lựa chọn. Đã là đại bàng thì mãi mãi là đại bàng, nhưng phải nhận thức được mình là ai, đừng sống cuộc đời như những chú gà. Nếu như chúng ta không thể thay đổi sa mạc thì chỉ còn cách biến mình thành xương rồng mà thôi!. Hãy mạnh mẽ và dám đương đầu với thử thách, càng vấp ngã bạn biết mình càng tới đích.

            Đại bàng không phải từ khi sinh ra đã biết bay, nó đã, đang và sẽ nỗ lực từng ngày để vươn đến những chân trời xa hơn. Cũng giống như mọi đứa trẻ sinh ra đều giống nhau, nhưng môi trường sống, cách chúng nhìn nhận thế giới sẽ tạo ra những cá thể khác biệt. Khát vọng, ước mơ chỉ trở thành hiện thực khi bạn bắt tay vào hành động. Càng chăm chỉ, càng say mê làm việc, bạn sẽ tạo ra kỳ tích. Đối với tôi, kỳ tích là nhờ 1% may mắn và 99% là nhờ sự nỗ lực, không phải thứ gì đó cao siêu, thần thánh. Để phát minh ra bóng đèn, Edison đã trải qua hàng trăm lần thất bại, nhưng ông không bỏ cuộc, nhờ lòng đam mê, kiên trì, ông đã thành công và trở thành người đầu tiên phát minh ra bóng đèn, có ý nghĩ to lớn đôi với nền văn minh, tiến bộ của khoa học thế giới.Vì thế, ta phải biết tận dụng thời gian, chỉ một giây, một phút cũng có thể tạo ra kỳ tích. Hãy can đảm vì ước mơ của bạn!.

            Thiên lý mã mà không tiến thủ thì cũng như con ngựa phế, mạo hiểm có chủ đích là lẽ sống. Bạn phải thay đổi, cho bạn và vì bạn. Có hai con đường cho con người ta thay đổi: Một là gặp cú sốc trong đời, hai là nhận thức rõ ràng mình cần thay đổi. Hãy để đam mê theo đuổi và lý trí cầm cương. Bạn càng tự giác bao nhiêu, tương lai bạn càng cao cấp bấy nhiêu. Nếu bạn không chiến đấu cho thứ mình muốn thì đừng than khóc khi những thứ đó mất đi.

" Thà một phút huy hoàng rồi chợt tắt
Còn hơn ngồi buồn le lói suốt trăm năm."

             “Sao không thử một lần vỗ cánh mà bay?...”, hãy mạnh dạn đứng lên, phá bỏ giới hạn của chính mình. Câu hỏi tu từ giàu hình ảnh, giàu sắc thái biểu cảm, thể hiện sự trăn trở day dứt: Chấp nhận số phận hay cho mình một cơ hội để thay đổi bản thân?. Thử đi, nếu như con đường bạn chọn sai, nó sẽ cho ta bài học quý báu để ngày một trưởng thành hơn. Còn nếu bạn chọn đúng, thì xin chúc mừng, nó sẽ dẫn bạn đến thành công và hơn thế nữa, là niềm hạnh phúc thật sự. Để rồi, khi nhìn lại quá khứ, bạn sẽ mỉm cười và nghĩ: “Mình cũng được phết!”. Nhưng phải thử mới biết, không có gì là không thể!. Tôi tài giỏi, bạn cũng thế!.

            Có một câu nói của nhà văn gốc Mỹ- Ralph Waldo Emerson mà tôi rất tâm đắc: “Đừng đi theo lối đã vạch sẵn. Hãy chọn nơi không có con đường và để lại một con đường”. Cứ đi theo số đông, bạn sẽ chấm dứt tất cả. Chấm dứt lý tưởng, chấm dứt hoài bão, sống không có đam mê. Không ai có thể chọn lựa con đường bạn đi, ngoại trừ bạn!. Ai nói gì thì nói, nhưng người hiểu bạn nhất vẫn chính là bạn.

            Ước mơ cao đẹp sẽ luôn là động lực để hướng con người tới thành công. Tuy nhiên, để có thể thực hiện được ước mơ con người cần có lòng quyết tâm, sự kiên trì và trên hết là niềm tin vào chính bản thân mình. Nếu con người không tự nhận thức về bản thân, không dám tin vào chính mình, thậm chí tự ti về mình thì con người sẽ không thể bay cao bay xa và đôi khi sẽ bằng lòng với cuộc sống tầm thường vô vị của một con gà. Nếu không kiên trì, quyết tâm và tự tin vào chính mình thì con người sẽ dễ dàng gục ngã trước thất bại. Người thành công và kẻ thất bại cũng chỉ cách nhau hai chữ “Kiên trì”. “Cuộc sống có phải thực sự mệt mỏi ?. Cuộc sống chưa bao giờ mệt mỏi, có chăng là thái độ, cách nhìn nhận của bạn với nó. Đừng để cảm xúc tiêu cực lấn át lí trí, khiến bạn mất đi động lực cố gắng trong cuộc sống!

Có một số người không nhận thức đúng về bản thân và không tin tưởng vào khả năng của chính mình mà sống một cuộc sống tầm thường, vô nghĩa. Con người luôn bị những định kiến xã hội kéo lại, không dám bước lên con đường chinh phục ước mơ. Nhưng, khi gặp khó khăn, bạn hãy nhớ: Sói đi ngàn dặm để ăn thịt, ngựa đi ngàn dặm để ăn cỏ, cá sống khi bơi ngược dòng, cá chết mới thuận nước trôi xuôi. Đạo lý trên đời cũng là như vậy....Tin vào chính mình, điều đó không có nghĩa con người trở nên bảo thủ, mù quáng. Niềm tin cần phải gắn liền với một sự nhận thức đúng đắn, một ước mơ cao đẹp. Cuộc đời mỗi con người sẽ trôi đi vô nghĩa nếu chúng ta chịu bằng lòng với những gì mà mình đang có, nếu chúng ta ngừng ước mơ và cố gắng.

“Khát vọng chính là nguồn động lực có sức mạnh vô biên, tiềm tàng bên trong mỗi con người. Động lực này được thể hiện qua những hoạt động không ngơi nghỉ, để con người không bao giờ từ bỏ ước mơ, không bao giờ khuất phục trước hoàn cảnh.” - Keith D. Harrell

Quay lại câu chuyện đại bàng, ta hãy nghĩ theo hướng khác, giả dụ một quả trứng gà rơi vào một ổ đại bàng đang ấp. Tôi nghĩ rằng quả trứng gà trên sau khi nở ra sẽ trở thành một "đại bàng gà", và nó sống trong môi trường vô cùng thuận lợi để có thể bay như đại bàng. Nhưng, với tố chất của gà thì tôi e rằng cho dù môi trường thuận lợi đến mức nào, gà cũng không thể bay như đại bàng được. Qua đó cho thấy, ta hãy cứ ước mơ, nhưng hãy phân biệt đâu là ước mơ để cổ vũ tinh thần, đâu là mục tiêu để thực hiện thực tế nhé!.

Cuộc sống là ô cửa sổ. Qua thời gian, ô của sổ bị bám bụi bởi mọi thứ xung quanh. Bởi thế ta cần lau sạch ô cửa, vì chỉ khi làm sạch đi những gì che phủ ô cửa, ta mới có thể phóng tầm mắt nhìn ra thế giới tươi sáng, mênh mông, rộng mở bên ngoài. Và chỉ như vậy, ta mới có thể lấy lại được niềm tin, tinh thần lạc quan và những khát khao mơ ước:

Khổ mới là nhân sinh.
Mệt mỏi, mới là công việc.
Biến hóa mới là vận mệnh.
Nhẫn nhịn mới là từng trải.
Cho đi, mới là trí tuệ.
Tĩnh lại, mới là tu dưỡng.
Buông bỏ, mới chính là đạt được.

Đừng lo lắng khi bạn lâm vào cảnh tiền hậu bất nhất, đó là dấu hiệu của sự thay đổi. Đừng chống đối lại khi ước mong bấy lâu nay của bạn đang dần trở thành sự thật.

            Bạn có thể nuôi dưỡng khát vọng của mình mỗi ngày bằng cách dành chút thời gian để quan sát, cảm nhận rõ hơn những gì bạn đang muốn và hình dung ra những thành quả cuối cùng nếu bạn thực hiện chúng. Nói cách khác, hãy bùng lên ngọn lửa khát vọng, để nó ăn sâu vào tâm khảm của bạn, vào huyết mạch và là một phần không thể thiếu trong cuộc đời bạn. Chính khát vọng sẽ đưa bạn tiến nhanh hơn tới thành quả mà mình muốn gặt hái, giúp bạn vượt qua những giới hạn chật hẹp, những trở ngại trong cuộc sống và tiến về phía trước. Raymond Holliwell đã nói rằng: “Khát vọng tạo ra sức mạnh”.

            Vậy, tóm lại chúng ta phải làm gì? Thứ nhất, khi bạn đã có một khát vọng cứ cồn cào trong lòng ngực, hãy đừng ngại thay đổi để trở nên tốt hơn. Còn nếu bạn chưa biết đam mê là gì, hãy bắt đầu bằng những việc khiến mình thích thú, đam mê sẽ ươm mầm trong những ngày tháng chúng ta chăm chỉ làm những việc mình ham thích. Bước chậm lại giữa thế gian vội vã và bạn sẽ cảm nhận được sự khác biệt. Thứ hai, phải biết thay đổi lối tư duy, phải trang bị kiến thức. Nhưng kiến thức thôi chưa đủ, phải biết áp dụng vào thực tiễn. Sẵn sàng thôi chưa đủ phải biết cách hành động. Để hành động được, ta cần sự can đảm. Cảm đảm vì điều mình thích, điều mình yêu, và vì chính mình. Và cuối cùng, là kiên trì. Đừng an nhàn khi còn trẻ, nếu chỉ còn một ngày để sống!.

            Thông điệp của nhà thơ Đặng Hồng Thiệp: “Hãy vươn lên mạnh mẽ và không ngại thử thách”  đã ảnh hưởng đến thế hệ trẻ nói riêng và mọi người nói chung. Hãy cứ khát khao, hãy cứ kiên trì. Khi bạn nỗ lực, cả vũ trụ sẽ nâng đỡ bạn. Bỏ cuộc thì dễ dàng thôi, nhưng không phải kiên trì rất ngầu sao?

žŸŸ¯T œT¯ŸŸž